Najviše poverenja Srbi na Kosovu imaju u Srpsku pravoslavnu crkvu, dok najmanje veruju premijeru Kosova Aljbinu Kurtiju, pokazuju rezultati istraživanja Nove društvene inicijative i Instituta za socijalnu politiku “Musine Kokalari”, koje je sprovedeno u opštinama sa većinski srpskim stanovništvom na Kosovu tokom jula i avgusta 2023. godine, kao i u martu i aprilu 2024. godine, uz podršku Ambasade Holandije na Kosovu.
Istraživanje pokazuje i da je većina građana mišljenja da Srpska pravoslavna crkva može značajno doprineti poboljšanju odnosa između Srba i Vlade Kosova.
Programska menadžerka Nove društvene inicijative Milica Rakić Andrić rekla je da rezučtati istraživanja pokazuju da postoji značajna razlika u poverenju građana prema institucijama između severa i juga Kosova. Prema njenim rečima iznenađujuće je da se nepolitički akter poput Srpske pravoslavne crkve pojavljuje kao glavni akter kojeg Srbi zapravo žele da vide u pregovorima sa Vladom Kosova.
“To, zapravo, malo odražava situaciju iz 1999. godine kada su se povukle srpske institucije i građani potpuno ostali bez političkog predstavljanja. I tada je SPC učestvovao u institucionalizaciji srpske zajednice“, podsetila je ona.
Andrić Rakić ističe i da je desetogodišnja vladavina Srpske liste rezultirala gubitkom poverenja srpske zajednice na Kosovu u političke procese, političke predstavnike i učešće u politici kao načinu poboljšanja životnih uslova.
“Srpska zajednica na Kosovu je postala skoro apolitična, ne veruje u političke procese i predstavnike, ne vidi političko učešće kao instrument koji može da im poboljša situaciju i opšte uslove u kojima živi. To je vrsta dokaza da ovih 10 godina političkog stuba Srpske liste su bile devastirajuće za tu vrstu političkog života i potencijala srpske zajednice na Kosovu“, rekla je Milica Andrić Rakić.
Izvršni direktor Instituta za socijalnu politiku „Musine Kokalari“ Visar Imeri istakao je da je svrha istraživanja bila identifikacija ključnih izazova sa kojima se Srbi na Kosovu suočavaju, kao i njihov stav u vezi sa unutrašnjim dijalogom sa Srbima o kojima godinama govori premijer Kosova Aljbin Kurti.
„Većina građana je zainteresovana za poboljšanje odnosa, za zajednički život, ali se osećaju kao da ih niko ne sluša. Nisu zadovoljni ni kako se kosovska vlada, a ni srpska vlada ponaša prema njima, ni političkim predstavnicima“, rekao je Imeri.
Rezultati istraživanja pokazuju opadanje poverenja Srba i u KFOR, EULEKS, EU i NATO.
Kada je reč o pojedinačnim državama, Srbi najviše poverenja iskazuju prema Rusiji i Kini, dok najmanje poverenja imaju u Sjedinjene Američke Države, Nemačku i Francusku.
Ovo istraživanje deo je projekta „Kosovo-Srbija: Drugačiji pristup“.