KoSSev, 08.11.2023. - U opštini Gračanica u toku je izgradnja desetina nezakonitih objekata. Iako ova opština priznaje da postoje objekti koji se podižu nezakonito, gradnja se nastavlja. Nije tako u opštini Severna Mitrovica.
Nekolicina medija, političkih subjekata i stanovnika, od maja meseca ukazuju na problem divlje gradnje u Gračanici.
Srpski nacionalni forum tvrdi da se 50 takvih kuća gradi samo u Čaglavici.
„Ko je izdao građevinske dozvole albanskoj firmi za gradnju novog naselja u Čaglavici, za 50 kuća, ili ukoliko su kuće izgrađene bez građevinske dozvole, zašto gradnja nije zaustavljena već su kuće već privedene nameni?”, ranije ovog meseca oglasio se SNF.
Nakon saopštenja Srpskog nacionalnog foruma, usledile su teške optužbe iz opštine, a potom i razmena oštrih reči sa SNF-om.
Opština je ipak potvrdila da se desetina objekata gradi bez dozvole.
„Naši opštinski organi i stručne službe arhivirale su više desetina nelegalnih gradnji na teritoriji naše opštine i procesuirali dalje nadležnim organima“, naveli su u jednom od razmena saopštenja sa SNF-om.
Kapetanović: 90% novoizgrađenih objekata poseduje dozvolu, 10% u inspekcijskoj proceduri
O tome na koji je način ova opština procesuirala ono što je ocenila kao nezakonitu gradnju, upitali smo novog direktora Odeljenja inspekcije pri gračaničkoj opštini, Aleksandra Kapetanovića.
„Svi objekti koji su nelegalno započeli gradnju, procesuirani su na sledeći način: konstatacija stanja na terenu sa nalogom da se započne procedura dobijanja građevinske dozvole i momentalna obustava svih aktivnosti“, naveo je u pisanom odgovoru za KoSSev prošle nedelje.
Tvrdi da je određeni broj objekata ispoštovao nalog o obustavi, te da je u međuvremenu započeo proceduru dobijanja dozvole.
Investitori objekata kojima je uručeno rešenje o rušenju, podneli su žalbu Prvostepenoj opštinskoj komisiji, takođe je naveo Kapetanović, bez iznošenja tačnog broja ovih objekata.
Nakon pristizanja odluke od strane Komisije, kaže, sprovodi se „dalja procedura“.
Kapetanović posredno potvrđuje da se ipak nastavlja sa nelegalnim radovima.
Kada je reč o objektima za koje nije ispoštovana obustava radova, oni se, objašnjava dalje, procesuiraju na sledeći način: „mandatna novčana kazna, postavljanje trake, pokretanje postupka pred nadležnim sudom i donošenje rešenja o rušenju“.
Ipak, Kapetanović poručuje da oko 90% novoizgrađenih objekata na teritoriji opštine Gračanica poseduje građevinsku dozvolu, izdatu od strane Odeljenja za urbanizam i zaštitu životne sredine, dok se preostalih 10% nalaze u inspekcijskoj proceduri.
„Preostalih 10% nalazi se u inspekcijskoj proceduri, zavisno od vrste prekršaja“, naveo je Kapetanović, i ovde bez preciziranja koliko je tačno objekata u pitanju.
Naglasio je i da je opštinska inspekcija „iskontrolisala“ sve objekte čija je gradnja započela na teritoriji ove opštine tokom 2023. godine.
O parceli u Čaglavici: Obustavili smo radove, pratimo situaciju
Bez iznošenja drugih detalja, ovaj zvaničnik opštine kazao je da je, kada je u pitanju izvođenje radova na „društvenoj parceli u Čaglavici“, opštinska inspekcija uz asistenciju policije obustavila radove na daljoj izgradnji serklaža.
„Dat je nalog inspektora da se radovi momentalno obustave“, poručio je.
Kapetanović precizira da se svakodnevno prati situacija na terenu, te da nije bilo daljih radova nakon izdatog naloga.
„Slučaj je prosleđen i Ministrastvu infrastrukture jer se parcela vodi kao P.SH. RRUGE D.S PUTEVI i kao takva u nadležnosti je i pomenutog ministarstva. U slučaju da se nastavi sa daljim radovima biće nastavljeno sa procedurom, što podrazumeva izricanje novčane kazne i pokretanje prekršajnog postupka“, precizirao je u odgovoru za KoSSev.
Stojanović: Opština ne zaustavlja gradnju, samo simulira da radi svoj posao
Međutim, suprotno iskustvo ima bivši gradonačelnik ove opštine, Branimir Stojanović.
On je nedavno zajedno sa svojim budućim partijskim saborcem sa Severa – liderom Građanske inicijative “Za Zubin Potok” Milijom Biševcem, došao ispred opštine Gračanica i simbolično gradonačelnici Ljiljani Šubarić poklonio “traku za zabranu radova”, javio je Medija centar Čaglavica.
Suština problema u Gračanici u vezi sa divljom gradnjom je to da opština simulira da radi posao – navodi bivši gradonačelnik Gračanice.
„Zapravo samo se kriju iza određenih procedura koje formalno sprovode, a suštinski ne zaustavljaju gradnju“, kaže u razgovoru za KoSSev.
Ono što se dešava na terenu je da opština pokrene procedure, sastavi zapisnik, da se dalje procesuira preko odbora za žalbe u opštini, ali se zapravo gradnja ne zaustavlja, naglašava.
„Inspektori ne postave traku kojom se zabranjuju radovi, niti prijavljuju nelegalne graditelje policiji ukoliko izvođači traku uklone i nastave gradnju. Mada, kažem nisam video da su igde i plombirali radove“.
Stojanović ukazuje na mehanizme kojima opština raspolaže, ali ih, tvrdi, ne koristi.
„Ovo što se dešava u opštini Gračanica je samo simuliranje i izbegavanje odgovornosti i obaveza i sakrivanje iza procedura da urade ono što im je posao“, ponavlja.
A tim poslom, mogu, kaže da na „vrlo direktan i efikasan“ način ovu gradnju zaustave.
Iako se radi o dužem procesu, zaustavljanje nelegalne gradnje jednostavno je kada opština ima želju i volju da takve radove i spreči
Objekti se ne ruše, a sve je komplikovanije kada se radovi završe
Prvog septembra na snagu je stupio novi „Zakon o tretiranju građevina bez dozvole“. Njime se praktično produžava rok za legalizaciju nezakonito podignutih objekata na Kosovu. Ovog puta do 31. decembra 2025.
Na pitanje da li vidi vezu između produžetka roka za legalizaciju nezakonito podignutih objekata i onoga što se trenutno dešava u opštini Gračanica, Stojanović smatra da oni koji podižu nelegalne objekte sigurno imaju na umu kako će na kraju i da ih ozakone.
Ukazujući na to da još uvek nije svedočio rušenju objekata, naglašava da je u pitanju „teška radnja“, te da kao takva obično prevazilazi moć same lokalne samouprave.
„Sve je komplikovanije kada se objekti izgrade. Onda kada je objekat gotov, onda su oni suštinski završili ono gde je opština mogla da prethodno i spreči, a oni koji divlje grade, oni na to i računaju. Oni prvo očekuju da ako ne u ovom krugu, ozakonjena zona u nekom narednom i za pet godina ozakone objekte“.
„Mi znamo da do sada nije bilo rušenja nelegalno sagrađenih objekata, naročito ne u srpskim opštinama, zato što je to uvek bilo relativno prihvatljivo u centralnim institucijama i oni neće da ruše te objekte“, kaže Stojanović.
Direktno se gradi protiv urbanističkog plana i ugrožava etnička struktura
Stojanović navodi da precizne podatke o broju nezakonitih objekata koji se grade na teritoriji opštine Gračanica može da ima samo ta opština i da se oni, pre svega, grade u naseljima koji se naslanjaju na magistralni put Gračanica-Gnjilane.
U pitanju je privatna imovina sa jednim izuzetkom, ali je problem kod ove nezakonite gradnje to što se radi o zemljištu koje je van zone gradnje.
„I što namena tih parcela i tamo gde je dozvoljena gradnja, nije tamo gde se izgrađuje. Tamo gde je dozvoljena parcela i tamo gde je dozvoljena gradnja, nije ono što se izgrađuje. Tamo gde je dozvoljena gradnja za poslovne objekte, nije dozvoljena gradnja stanovanja, a ono što je najveći biznis ovde bio do sada, to je da su građene kuće koje su se prodavale. I sada, kada vi u jednom prostornom planu, gde su predviđeni poslovni objekti, izradite na mestu gde je trebalo da bude možda neka hala 30 – 40 kuća, onda vi time direktno gradite protiv urbanističkog plana i direktno ugrožavate etničku strukturu tog mesta“.
Stojanović tvrdi da se nelegalno izgrađuje objekat i na jednoj parceli u društvenom vlasništvu i da je to posebno problematično to što opština nije obustavila radove ni na ovoj svojoj parceli.
Upravo je sinoć Medija centar Čaglavica, javio da je u Čaglavici ponovo započelo betoniranje temelja na opštinskom zemljištu, te da su ih opštinski organi uz policiju takođe sinoć zaustavili. Zapravo reč je radovima započetim pre oko dva meseca, kada su takođe isti organi zaustavili radove i mašine odatle uklonili.
Stojanović, konačno ukazuje na to da je ključni problem i u tome što se nezakonita gradnja ne saseca u samom korenu.
„Kada se ne spreči prvih nekoliko očiglednih slučajeva, onda se i drugi ohrabruju da to rade. Ukoliko se sada ne pokaže da divlja gradnja nije dozvoljena, onda će i drugi kojih sigurno ima puno, a koji ne mogu legalno da grade da se ohrabre i pronađu isti put“, rekao je Stojanović za KoSSev.
Na Severu druga priča
Istovremeno, na Severu se primenjuje drugačiji opštinski metod. Da su znatno motivisaniji da saseku svaku nezakonitu gradnju, čak i sa objektima čija je izgradnja odmakla, pokazala je nova vlast u opštini Severna Mitrovica i to na samog početku svog mandata.
Uprkos krizi na Severu, bojkotu izbora, te procenom da se radi o nelegitimnoj novoj vlasti u kojoj Severnu Mitrovicu kao većinski srpsku sredinu, de fakto vodi albansko rukovodstvo, radovi na oko desetak velikih stambenih objekata su obustavljeni za svega par dana.
Dugo očekivana univerzitetska zgrada, školska zgrada za više obrazovnih ustanova južno od Ibra koje su se posle ’99 preselile na Sever, te više stambenih objekata formalno privatnih investitora – samo su neki od objekata na kojima su nove inspekcijske vlasti razvukle crvenu traku i uz zapisnik, odnosno odluku opštinskog inspektora, plombirale radove.
Samo su na jednom radovi u međuvremenu potajno i nastavljeni da bi Kosovska policija potom privela na razgovor jednu osobu i radove ponovo obustavila.
Poklanjanje parcela i nesrazmerne razmene
Pitanje nezakonite gradnje nije novo. Zapravo je jedno na listi ključnih problema na Kosovu, uključujući i samu Gračanicu.
Pre godinu dana je ova opština usvojila Odluku o razmeni opštinske nepokretne imovine, a prema kojoj Opština razmenjuje, odnosno, daje, kako je tada javio Medija centar Čaglavica, Redži Šoši skoro 17 hektara zemlje, a Šoši zauzvrat opštini Gračanica ustupa svoj privatni put površine oko 18 ari.
Međutim, gradonačelnica Ljiljana Šubarić je i tada demantovala iste navode naznačivši da je opština „dobila“ 18 ari zemljišta u kategoriji putne infrastrukture, na kom postoji „važan strateški lokalni put u okviru stambene zone“, a da je sa druge strane, kao kompenzacija vlasniku tog infrastrukturnog zemljišta ponuđen proporcionalni deo opšinskog zemljišta na obodu Gračanice, ali „nikako 17 hektara kako se to u medijima pogrešno navodi“.
Ova odluka je ubrzo i poništena nakon usvajanja, kako je to protumačeno nezvanično – usled pritiska javnosti i medija. KoSSev nezvanično saznaje i to da je u toku postupak u kojem R.Š. zahteva naknadu štete.
I godinama unazad, u istoj opštini je bilo drugih sličnih slučajeva.
Izgradnju elitnog naselje „Marigona“ nadomak Prištine koje se prostire na 595 parcela, ukupne površine 795.136 kvadratnih metara na teritoriji opštine Gračanica, takođe su pratile optužbe da se gradilo nezakonito.
Iako je njegova izgradnja započela još pre formiranja same opštine Gračanica, pre više od 10 godina, više je aktera ukazivalo na odgovornost prve opštinske vlasti da to spreči.
„Nedvosmisleno je to da je prva opštinska vlast, a SLS je tada bio na vlasti takođe na sličan način prećutala izgradnju tog naselja“, kazao je Branimir Stojanović.
Potom će, nekoliko godina kasnije, u vreme vladavine Srpske liste u ovoj opštini, a na predlog opštinskih organa, skupština 2018. usvojiti predlog o uzajamnom uređenju katastarskih linija između opština Gračanica i Kosova Polja, u katastarskim zonama Preoce i Ugljare. U praksi je to značilo da je sama opština odlučila da praktično pokloni čitavu parcelu drugoj opštini.
Ni ova odluka takođe nije sprovedena, s obzirom na zakonsku prepreku, ali i nakon pritiska javnosti.